Wakati viongozi wa Kanisa la Waadventista Wasabato wa Divisheni ya Afrika Mashariki-Kati (ECD) walipobuni maono, muda fulani uliopita, ya ECD Homecoming 2024, ilikuwa ni wakati wa kusisimua. Viongozi wa kanisa na washiriki katika divisheni na Waafrika walio ughaibuni walialikwa kwa wingi kujiunga na “Wito wa Kuungana na Kuhubiri.”
Kile ambacho viongozi wa kanisa na washiriki kutoka mashariki mwa Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo (DRC) hawakujua ni kwamba wangelazimika kukabiliana na ukweli wa washiriki wengi ambao sasa hawana ufikiaji wa nyumbani kwao. Hakuna mtu angeweza kujiandaa kwa uwezekano wa mamilioni ya Wakongo waliotawanyika ndani ya nchi katika eneo la mashariki mwa Kongo, eneo ambalo limekuwa na migogoro mingi ya silaha tangu mauaji ya kimbari ya Rwanda mnamo 1994.
Kufikia Aprili 2024, DRC ilikuwa na wakimbizi wa ndani (IDPs) milioni 7.2, wengi wakiwa mashariki mwa Kongo, na zaidi ya asilimia 80 wao wakikimbia kutokana na migogoro ya silaha. Wengi wao ni sehemu ya watu karibu milioni 20 kutoka mikoa mitatu iliyoathirika zaidi mashariki mwa Kongo: Ituri, Kivu Kaskazini, na Kivu Kusini. Miongoni mwa IDPs hao wamo ndugu na dada zetu Waadventista.
Kulingana na vyanzo mbalimbali vilivyopo ardhini, hali inazidi kuwa mbaya siku hadi siku. Kasereka Muthavaly, mkuu wa idara ya theolojia katika Chuo Kikuu cha Waadventista cha Lukanga katika mkoa wa Kivu Kaskazini, aliripoti, “Kuna janga linaloendelea; hatujui haswa kitakachotokea kesho.” Hali mbaya zaidi, hii ni moja ya migogoro ya silaha iliyosahaulika duniani, kwani migogoro katika eneo hilo haina uangalizi mkubwa wa vyombo vya habari kama mingine katika nchi mbalimbali.
Mashariki mwa Kongo inajulikana kwa idadi yake ya watu wanaojishughulisha na kilimo na biashara. Hata hivyo, na zaidi ya wakimbizi milioni mbili walioikimbia mauaji ya kimbari ya Rwanda mnamo 1994, tangu wakati huo migogoro ya silaha haijawahi kukoma. Kulingana na Global Conflict Tracker, “Tangu 1996, mgogoro mashariki mwa Kongo umesababisha vifo vya takriban watu milioni sita.” Baadhi ya vyanzo vinaweka idadi hii kuwa zaidi ya milioni nane. Mashariki mwa Kongo ni eneo ambalo watu milioni 20 wanaliita nyumbani. Hapa ndipo Homecoming ilipaswa kufanyika kwa mamia ya maelfu ya Waadventista.
Wengi wa watu mashariki mwa Kongo wanaishi maeneo ya vijijini kwa sababu ya shughuli zao za kilimo. “Hali ya sasa katika mkoa wa Kivu Kaskazini haiwezi kueleweka,” alisema Joseph Sindany, mshirikiwa kanisa la Waadventista wa eneo hilo huko Butembo, mji wa pili kwa ukubwa wa mkoa wa Kivu Kaskazini. Waasi huunda machafuko katika maeneo ya vijijini ili waweze kuvuna mazao na bidhaa za biashara kama vile kakao, ambazo wanaziuza ili kufadhili shughuli zao za uhalifu. Uzalishaji wa mazao ya kilimo umepungua sana, jambo linalofanya kila kitu kuwa ghali zaidi.
Kuna uhamaji mkubwa kutoka maeneo ya vijijini kwenda mijini. Miji kama vile Butembo, Beni, na Goma (katika mkoa wa Kivu Kaskazini) imejaa IDPs kwa sababu miji hiyo inachukuliwa kuwa salama zaidi kuliko miji na vijiji vingi jirani. Miongoni mwa IDPs huko Butembo, pia kuna wapigme, ambao wanajulikana kwa maisha yao katika misitu minene zaidi ya DRC. Hakuna mtu katika kizazi cha sasa ambaye amewahi kuona pygmies wakikimbilia mijini hapo awali, kwani huko nyuma wamejulikana kuwa wanastarehe na salama na maisha yao ya msituni.
Kulingana na Muthavaly, imani ya washiriki wengi wa kanisa inajaribiwa. “Ikiwa Mungu ni mwema na mwenye nguvu sana, kwa nini hawezi kuzuia mauaji haya?” wanauliza. Haya si maswali ya kawaida wakati watu wanapitia majanga na hali za maafa kama hii popote duniani. Changamoto za afya ya akili ni za kawaida. Wachungaji wengi wamekimbia na sasa wanaishi mijini. Hawawezi kuendelea kuwaongoza kondoo wao katika maeneo ya vijijini. Kulingana na katibu wa Misheni ya Waadventista ya Kaskazini Mashariki mwa Kongo (NECUM), Kahindo Kyusa, “Ni vigumu kutoa mwongozo wa kiroho kwa washiriki wa kanisa katika maeneo yenye migogoro isiyoisha na kufungwa kwa makanisa yetu.”
Kusafiri kutoka kijiji kimoja au mji mmoja hadi mwingine kumekuwa hatari ya kifo katika sehemu nyingi za mashariki mwa Kongo. Kwa sababu hiyo hiyo, rais wa NECUM alilazimika kuhamia nchi jirani ya Rwanda, ambako amekuwa akiishi kwa muda mrefu. Hana chaguo ila kuongoza kwa mbali.
Kutokana na hali ya sasa, makanisa mengi ya Waadventista yamefungwa. Shule zingine za Waadventista zinafanya kazi kwa vipindi. Wanachama wengi wa kanisa wako miongoni mwa IDPs. 'Si rahisi kutembelea na kuhubiri kwa IDPs kwa sababu kuingia katika kambi za IDP kunamaanisha kila mtu anatarajia kupata msaada kutoka kwa wachungaji,' alisema Kyusa.
Mahitaji ya msingi kama chakula, nguo, na makazi ni changamoto za kila siku. Umaskini unahisiwa kila mahali, na gharama ya mahitaji ya kila siku inaongezeka kila wakati. Shughuli nyingi za kuzalisha kipato zimevurugika kwa miaka. Kwa matokeo hayo, zaka na sadaka zimepungua sana. Yote haya yanaathiri kwa kiasi kikubwa kazi ya Mungu mashariki mwa Kongo kwa jumla.
Licha ya changamoto hizi, baadhi ya makanisa ya Waadventista ya eneo hilo yameandaa na yanaendelea kusaidia IDPs. Kwa mfano, huko Butembo, washiriki wa kanisa huchangia nguo na viatu vilivyotumika, pamoja na chakula, kusambaza katika kambi mbalimbali za IDP jijini. Wakati mwingine, makanisa ya Waadventista ya eneo hilo yanapoweza kutoa chakula cha moto, huwaalika IDPs kwenda kanisani kwa chakula cha bure na kuhudhuria ibada za kanisa. Msaada huu hutolewa kwa IDPs wote bila kujali dini ya watu wanaohitaji.
Kulingana na takwimu za NECUM, ambazo zinashughulikia kitovu cha migogoro mingi ya silaha mashariki mwa Kongo, kazi ya Mungu katika konferensi tatu ilikuwa imeathirika vibaya wakati wa Homecoming 2024. Uwanja wa Kivu Kaskazini ulipanga maeneo 300 ya uinjilisti; ni 95 tu yaliyokuwa yanafanya kazi. Badala ya lengo la ubatizo wa watu 9,300, ni watu 972 tu walibatizwa. Katika Uwanja wa Kivu ya Kati, viongozi walipanga maeneo 670; ni 243 tu yaliyokuwa yanafanya kazi. Badala ya lengo la ubatizo wa watu 7,533, walikuwa na nusu (3,325). Katika Misheni ya Kibali Ituri, kaskazini mwa eneo la NECUM, maeneo 177 yalipangwa na 124 yalikuwa yanafanya kazi. Hii ilisababisha ubatizo wa watu 5,777 badala ya 6,055 waliotarajiwa.
Ulinganisho wa konferensi tatu ya kikanda unaonyesha athari wazi ya mgogoro wa silaha kwa ukuaji wa kanisa. “Tunamshukuru Mungu kwa washiriki wapya walio batizwa na kazi inayoendelea katika eneo hilo la misheni ya yunioni, lakini pia tunapaswa kutambua na kuombea watu wa mashariki mwa Kongo,” Kyusa alisema. Kwa zaidi ya miongo mitatu, mashariki mwa Kongo imekumbwa na mgogoro unaoendelea, kila mwaka ukileta changamoto zilizoongezeka. Waadventista wengi katika eneo hilo wana matumaini makubwa ya kurudi kwa Yesu hivi karibuni, lakini wanaendelea kukabiliwa na ugumu na kutokuwa na uhakika. Maombi na msaada wa vitendo ni muhimu kwao ili kujikimu kila siku.
Makala sili ilichapishwa kwenye tovuti ya Adventist Review.
